Россиянинг Украинага қарши ядро қуроли қўллаши мумкинлиги тўғрисидаги хабарлар Америка газеталарининг бош саҳифаларини эгаллаб олди. У барча муҳим янгиликларни: Трамп қароргоҳидан топилган махфий ҳужжатлар, Жанубий ва Шимолий Корея ўртасидаги янги инқироз ҳамда Конгрессдаги орқалиқ сайловлар прогнозларини ҳам четга суриб қўйди.
Путин ҳақиқатдан ҳам тактик ядро қуролидан фойдаланадими? Гап сўнгги 77 йилдан буён биринчи марта даҳшатли қирғин қуролини қўллаш ҳақида кетмоқда.
Reuters агентлиги маълумотларига кўра, ҳозирда Россияда 5977 ядро каллаклари бор, АҚШда эса 5428 та. Отишга тайёр ҳолатдаги каллаклар Россияда 1458, АҚШда эса 1389 тани ташкил этади. Тактик ядро қуроллари Москвада ўн баробар кўпроқ. АҚШда бу турдаги ядро қуроли 200 дона, шундан ярми Европага жойлаштирилган.
Аммо гап фақат сонда эмас. Америка экспертлари Россия стратегик ракеталарига зарур хизматлар сифатли кўрсатилмаётганини тахмин қилмоқда. Масалан, улар таркибидаги плутонийларнинг яроқлилик муддати 25 йилни ташкил этади, ракеталар эса омборларда ярим асрдан буён сақланмоқда. Ҳеч ким улар муваффақиятли учишига кафолат беролмайди. Ракеталар шахталарнинг ўзида портлаши ва рус ҳарбийларига зарар келтириши мумкин.
Аммо бу каби фикрлар америкаликларнинг шубҳалари аришига олиб келмаяпти.
“Россия томонидан Украинанинг тўрт вилояти аннексияси дунёни ядро урушидан икки-уч қадам ажратиб турибди”, – деб ёзади The Washington Post.
Айнан Донецк, Луганск, Херсон ва Запорожьенинг РФга қўшиб олиниши ядро уруши эҳтимолини бир неча марта оширди. Путин Россия ҳудудларига берилган зарбага жавобан “барча турдаги қуроллар” билан жавоб берилишини айтганди.
Экспертларнинг умумий фикри ўта тарқоқ: Украинада тактик ядро қуролидан фойдаланиш эҳтимоли кам, аммо буни бутунлай инкор этиб бўлмайди. АҚШ мудофаа вазири Ллойд Остиннинг фикрича, Путин ядро шантажини давом эттиради ва уни қўллаши ҳам мумкин.
“Путинни ҳеч ким бошқара олмайди. У Украинага ҳеч қандай сабабсиз бостириб кирганидек, бу қарорни ҳам қабул қилиши мумкин. Аммо ҳозирда бу бўйича аниқ қадамларни кўрмаяпман”, – деган Остин CNN телеканалига берган интервьюсида.
Агар РФ олий бош қўмондони Украинада тактик ядро қуролидан фойдаланса, россиялик ҳарбийларнинг муаммолари кўпаяди. Биринчидан, икки давлат ҳарбийлари бир-бирига ўта яқин масофада жойлашган ҳудудда ядро қуроли қандай қўлланилиши масаласи қоронғу. Иккинчидан, бу қурол жойлашган эҳтимолий ҳудуд — Сибирдан бошланган ҳар қандай ҳаракат Америка сунъий йўлдошлари томонидан дарҳол аниқланади. Бундан ташқари, СССР тарқалиб кетгандан кейин айнан Вашингтон Россияга Украина ҳудудидан ядро қуролини олиб чиқиш учун контейнерлар берган ва уларнинг ичида махфий кузатув мосламалари бўлиши мумкин.
Бундай ноаниқлик шароитида баъзан ҳеч қандай маълумотлар билан тасдиқланмаган хабарлар ахборот майдонига сизиб чиқмоқда. Масалан, аввалига Италиянинг Republica, кейинчалик Лондоннинг Times газеталари “Посейдон” ядро торпедалари билан қуроллантирилган “Белгород” сувости кемаси “йўқолиб қолган”идан хавотир билдирди. бунгача Кремль пропагандачилари Ғарбни айнан шу торпедалар билан қўрқитиб, у радиоактив цунамини келтириб чиқаришини ва бу Буюк Британияни тўлиқ ҳамда АҚШнинг ярмини йўқ қилишга қодир эканини айтиб келаётганди.
Аммо Қўшма Штатларнинг сунъий йўлдош тармоқлари сувости кемаларини доимий равишда кузатиб туради: “Белгород” ҳозирда Россия қирғоқларини тарк этмаган.
Шундай бўлса-да, Путиннинг қандай қарор қабул қилиши тўғрисидаги савол жавобсиз қолмоқда. Америка ОАВлари Украина қўшинларининг Харьков ва Херсондаги шиддатли қарши ҳужумларини диққат билан кузатиб боряпти.Таҳлилчилар яқинда сафарбар қилинган ва таъминоти ёмон бўлган 200 минг россияликлар бу ҳужумни тўхтатиб қолишига ишонмаяпти. Агар қарши ҳужум давом этса, октябрь охирида Россияники деб эълон қилинган Херсон қайтариб олинади, бу эса Путин учун катта сиёсий шармандалик бўлади.
У Украинада мағлубиятини тан оладими? Ундан кейин нима бўлади? Бу саволларга жавоб йўқ. Америкаликлар Россия президентини “ҳалокатли оқибатлар”дан огоҳлантирди. Буни янада аниқроқ қилиб Марказий разведка бошқармасининг собиқ директори Девид Петреус билдирди. У Москва тактик ядро қуроли қўллаган тақдирда Вашингтон оддий қуроллар билан Россиянинг Украинадаги барча ҳарбий объектлари ва бутун Қора денгиз флотини йўқ қилиш билан таҳдид қилди.
