Эроннинг Бирлашган Миллатлар Ташкилотидаги миссияси Саудия Арабистони билан икки томонлама алоқаларни тиклайдиган ютуқ битими Яманда кўп йиллик урушга сиёсий ечим топишга ёрдам беради, деб хабар қилмоқда якшанба куни Эрон давлат матбуоти.
Ўтган жума куни Эрон ва Саудия Арабистони икки минтақавий кучни можаро ёқасига олиб келган ва минтақа бўйлаб кескинликни кучайтирган етти йиллик кескинликдан сўнг дипломатик муносабатларни тиклаш ва ўз элчихоналарини қайта очишга келишиб олди.
Ғарб ҳукуматлари ва БМТ экспертлари узоқ вақтдан бери Эронни ҳусийларга қурол етказиб беришда айблаб келади. Ғарб ҳарбийлари Қизил денгизда Яманга кетаётган кемаларни Эрон қуроллари билан бир неча бор тутиб олганини иддао қилган.
Теҳрон ҳусийларни қуроллантириш ҳақидаги айбловларни рад этади.
Хитой Теҳрон ва Риёз ўртасида йирик дипломатик келишувни амалга оширишга воситачилик қилди, бу минтақавий рақиблар ўртасида тўғридан-тўғри ва можаролар эҳтимолини камайтиради.
Эроннинг БМТ миссияси баёнотига таяниб, ИРНА ахборот агентлиги Саудия Арабистони билан келишув муддати ўтган ўт очишни тўхтатиш келишувини янгилаш бўйича саъй-ҳаракатларни тезлаштириши, «миллий мулоқотни бошлаш ва Яманда инклюзив миллий ҳукуматни шакллантиришга ёрдам беришини» хабар қилган.
Ямандаги можародаги энг узун сулҳ октябр ойида якунига етган. Бироқ, иккала томон ҳам ҳусийлар ва Саудия Арабистони ўртасида келишувни узайтириш бўйича музокаралар олиб борилаётгани сабабли жанговар ҳаракатларни тўхтатиб турди.
«Минтақа ўз мамлакатлари ўртасидаги нормал муносабатларни тиклаши керак, бу орқали ислом жамияти сионистлар ва америкаликлар бошчилигидаги чет эл аралашуви натижасида йўқолган хавфсизлигини тиклаши мумкин», - деган исёнчилар вакили ва бош музокарачи Муҳаммад Абдулсалом.
Яманлик сиёсий шарҳловчи ва Журналистлар уюшмасининг собиқ раҳбари Абдулборий Тоҳир Саудия-Эрон келишувини «илк ижобий қадам» деб атаган.
У Теҳрон ва Риёзни можарога барҳам бериш ва минтақанинг бошқа жойларида кескинликни юмшатиш учун Ямандаги иттифоқчиларига босим ўтказишда давом этишга чақирди.
«Улар ўз иттифоқчиларига БМТнинг яманликлар ўртасида сиёсий музокараларни қайта бошлаш ҳаракатларида ижобий иштирок этишлари учун босим ўтказишлари керак», деган у. «Яман минтақавий рақобатда қайноқ ва нозик нуқта. Агар бу ечим топилса, минтақанинг бошқа жойларида тарангликни юмшатади».
Инсон ҳуқуқлари ташкилотларининг айтишича, Ямандаги уруш дунёдаги энг даҳшатли гуманитар инқирозлардан бирига сабаб бўлган ва миллионлаб одамларни очлик ёқасига олиб келган.
Azon.uz сайтининг сиёсий шарҳловчиси Ҳамид Содиқ бу масала бўйича қуйидагича фикр билдирди:
“Риёз ва Теҳронга "шамсиялик" қилаётган Пекиннинг мазкур яраштирув ишларидаги туб истаги Теҳрон режими бўлиб қолаверади. Бугун Эрон ҳар томонлама босим остида ва Пекин буни жуда яхши тушуниб турибди. Риёз эса АҚШ билан узоқ муддатли ва чуқур ҳарбий-сиёсий алоқаларга эга. Айнан Эроннинг ноқулай геосиёсий аҳволи Яман масаласини ижобий ҳал қилиб олиш учун қулай дастак сифатида кўрилаётган бўлиши мумкин”.
