Пайшанба куни Халқаро Суд судьялари Вашингтон судларга Эрон компанияларининг активларини музлатиб қўйишига рухсат берганини ноқонуний деб топган ва Қўшма Штатларга кейинроқ аниқ бўладиган товон пулини тўлаш мажбуриятини юклаган, деб хабар беради Reuters агентлиги.
Бироқ Жаҳон суди Эрон Марказий банкининг музлатилган 1,75 миллиард долларлик активлари устидан юрисдикцияга эга эмаслигини айтди, бу Эрон шу кунгача қайтаришни талаб қилган энг катта маблағдир.
Қарор ўтган ҳафта Сурияда Эрон томонидан қўллаб-қувватланган кучлар ва АҚШ ходимлари ўртасида жавоб зарбалари уюштирилгани ортидан Қўшма Штатлар ва Эрон ўртасида кескинлик кучайган бир пайтда қабул қилинди.
Алоқалар, шунингдек, Эрон ва дунёнинг йирик давлатлари ўртасида 2015 йилги ядровий келишувни қайта бошлашга уринишлар тўхтаб қолгани ва Эрон дронлари Россия томонидан Украинага қарши қўлланилаётгани сабабли кескинлашган.
Жаҳон суди сифатида ҳам танилган Халқаро суддаги иш дастлаб Теҳрон томонидан 2016 йилда Вашингтонга қарши 1955 йилда имзоланган дўстлик шартномасини бузганликда айбланиб, Америка судларига Эрон компаниялари активларини музлатиб қўйишга рухсат берганликда айбланган. Пул терактлар қурбонлари учун товон сифатида берилиши керак эди.
Ўтган йили бўлиб ўтган суд мажлисида АҚШ Эроннинг «қўллари ифлос» бўлгани ва активларнинг мусодара қилиниши Теҳроннинг терроризмга ҳомийлик қилгани оқибати бўлгани учун бутун иш тўхтатилиши кераклигини таъкидлаган эди. Суд ушбу даъвони тўлиқ рад этди ва шартномани ҳақиқий деб топди.
Ислом Республикаси халқаро терроризмни қўллаб-қувватлашни рад этади.
1950-йиллардаги Дўстлик шартномаси Эронда 1979 йилги ислом инқилобидан анча олдин имзоланган, инқилоб эса АҚШ томонидан қўллаб-қувватланган шоҳни тахтдан ағдарган ва кейинчалик АҚШ-Эрон муносабатларининг узилишига олиб келган.
Вашингтон ниҳоят 2018 йилда шартномадан чиқди. Бироқ Халқаро Суд қарорига кўра, у Эрон бизнес ва ташкилотларининг активларини музлатиш пайтида ҳаракат қилгани учун Вашингтон шартномани бузган.
Судьяларнинг тушунтиришича, Суд Эрон Марказий банкининг Қўшма Штатлар тасарруфидаги 1,75 миллиард долларлик активлари устидан юрисдикцияга эга эмас, чунки мазкур банк тижорат корхонаси эмас ва шунинг учун шартнома билан ҳимояланмаган.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг олий суди бўлмиш Халқаро Суд қарорлари мажбурийдир, лекин уларни амалга ошириш учун зарур воситалар мавжуд эмас.
Қўшма Штатлар ва Эрон суднинг қарорларини эътиборсиз қолдирган кам сонли давлатлар қаторига киради.
