(180-қисм 181-қисм 182-қисм 183-қисм 184-қисм 185-қисм 186-қисм 187-қисм 188-қисм 189-қисм 190-қисм 191-қисм 192-қисм 193-қисм 194-қисм 195-қисм 196-қисм 197-қисм 198-қисм 199-қисм 200-қисм)
6. Ижтиҳод гоҳида тўрт имомларнинг ижтиҳоди каби мутлақ бўлса, гоҳида мутлақ бўлмайди.
Унинг даражалари борасидаги тафсилотлар “Усулий илова”да келади.
Усулий истеъмолдаги ижтиҳоднинг сифати (таклифий ҳукми)
7. Ижтиҳод фарзи кифоядир. Чунки мусулмонлар янги пайдо бўлаётган ишларнинг ҳукмларини чиқаришлари керак.
Амалда рўй берган бирор иш борасида сўралган вақтда ижтиҳодга лаёқатли кишидан бошқаси бўлмаса ва бу борадаги ҳукмни чиқаришда ижтиҳод қилинмаса, юз берган нарсанинг ўтиб кетишидан қўрқиладиган даражада вақт зиқ бўлса, лаёқатли киши ижтиҳод қилиши шарт.
Бир қавлда: агар ҳодиса мужтаҳиднинг ўзида юз берса ва бу борада унда ижтиҳод қилишга вақт бемалол топилса ҳам, унинг ўзи ижтиҳод қилиши лозим бўлади, дейилган.
Боқилоний, Омидий ва аксар фақиҳларни фикри ҳам шу. Бошқа фақиҳлар: “У мутлақ тақлид қилиши жоиз”, дейишган. Бошқалар: “У муайян ҳолатларда (тақлид қилиши) жоиз”, деб айтишган .
Ижтиҳодга боғлиқ бўлган масалалар тафсилоти “Ал-мулҳақул усулий”да келади.
(давоми бор)
“Катта фиқҳ энциклопедияси”дан олинди. Китоб Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2019 йил 2 февралдаги №1309 рақамли хулосаси асосида чоп этилган
